Terug
Artikel
Leestijd 4 minuten

De aansluitingsovereenkomst... wat betekent dat eigenlijk?

Naar verwachting treedt de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra) per 1 januari 2020 in werking. Dit heeft gevolgen voor de bestaande afspraken over de arbeidsvoorwaarden(vorming).

Het overgangsrecht (artikel 17 lid 3 Wnra) bepaalt daarover kort gezegd het volgende:

  • Als er op de datum van inwerkingtreding van de Wnra een CAO Gemeenten is gesloten waarbij u als werkgever partij bent, dan treedt die cao in, in de plaats van de CAR-UWO;
  • Als op de datum van inwerkingtreding van de Wnra geen CAO Gemeenten is gesloten of er wel een CAO Gemeenten is gesloten, maar u bent daar als werkgever geen partij bij, dan blijft de CAR-UWO gelden. Tenminste, voor zover een bepaling uit de CAR-UWO niet in strijd is met de Wnra of het burgerlijk recht.

Het zijn van “partij bij een cao” is dus een belangrijk vereiste in het overgangsrecht van de Wnra. Maar wie kunnen een cao sluiten en wanneer ben je partij bij een cao?

Partij zijn bij een cao

De meeste cao’s worden gesloten tussen vakbonden en werkgeversverenigingen. Soms wordt een cao gesloten tussen vakbonden en de werkgever zelf. Denk aan de Philips CAO of de Hema CAO. Dit noemen we ondernemings-cao’s. Als u zelf als werkgever een cao sluit, dan is het logisch dat u partij bent bij die cao.

Als u niet zelf een cao sluit, dan kunt u alleen partij zijn bij een cao als u lid bent van de werkgeversvereniging. De statuten van de werkgeversvereniging bepalen wie er lid kan worden van de vereniging.

Maakt de aansluitingsovereenkomst u partij bij de CAO Gemeenten?

Veel overheidswerkgevers die geen gemeente zijn, zoals gemeenschappelijke regelingen, zijn geen lid van de werkgeversvereniging VNG. Zij passen vrijwillig de CAR-UWO toe. Als u nu de CAR-UWO toepast, dan kunt u er na de inwerkingtreding van de Wnra ook voor kiezen om de CAO Gemeenten toe te passen. Sterker nog, als u een aansluitingsovereenkomst met de VNG sluit dan verplicht u zich (in elk geval ten opzichte van de VNG) om de CAO Gemeenten toe te passen. Door het ondertekenen van de aansluitingsovereenkomst wordt u echter geen lid van de VNG en bent u dus geen partij bij de CAO Gemeenten. Het is dan ook nog maar de vraag wat dit betekent voor de arbeidsvoorwaarden die vanaf de inwerkingtreding van de Wnra binnen uw organisatie gelden.

De CAO Gemeenten toepassen zonder partij te zijn bij die cao

Op basis van het overgangsrecht van de Wnra betekent het voorgaande namelijk dat de CAR-UWO voor u verbindend blijft als ware het een cao. De CAO Gemeenten komt daarvoor dus niet in de plaats.

Uit het overgangsrecht blijkt echter niet wat de gevolgen zijn als u in plaats van de CAR-UWO toch de CAO Gemeenten toepast. Je zou kunnen zeggen dat u dan in strijd handelt met de wet. Maar de wetgever kan u daarvoor niet bestraffen. Het zal aan de individuele medewerker zijn om tegen toepassing van de CAO Gemeenten te protesteren. Of een medewerker met succes een beroep kan doen op toepassing van de CAR-UWO in plaats van de CAO Gemeenten, is nog maar de vraag. Dit heeft te maken met twee aspecten:

  1. Een deel van de bepalingen uit de CAR-UWO (bijvoorbeeld de ontslagbepalingen) is namelijk in strijd met het burgerlijk recht. Het overgangsrecht leert (zie hiervoor) dat een CAR-UWO bepaling alleen geldend kan zijn voor zover de bepaling niet in strijd is met het burgerlijk recht. Op strijdige bepalingen zal een medewerker dus geen beroep kunnen doen.
  2. Je kunt je afvragen of een medewerker die door ondertekening van zijn arbeidsovereenkomst ingestemd heeft met een incorporatiebeding waarin de CAO Gemeenten van toepassing is verklaard, zich met succes op het standpunt kan stellen dat in plaats daarvan toch de CAR-UWO geldt.

Terug naar de aansluitingsovereenkomst: tekenen of niet?

De aansluitingsovereenkomst maakt u geen lid van de VNG en daardoor geen partij bij de CAO Gemeenten, zoals de wetgever “het partij zijn” bedoeld heeft in de Wnra. Hoewel u met de aansluitingsovereenkomst geen volwaardig partij wordt bij de CAO Gemeenten, is dat niet per definitie reden om de overeenkomst niet te ondertekenen. Integendeel, de overeenkomst zou nog wel eens in uw voordeel kunnen werken mocht er na 1 januari 2020 onduidelijkheid zijn over welke arbeidsvoorwaardenregeling van toepassing is. De volgende argumenten kunnen daarvoor aangevoerd worden:

  • Uw organisatie wordt in stand gehouden door een gemeente, die wel lid is van de VNG en dus partij bij de CAO Gemeenten. Zij heeft bedoeld om dezelfde arbeidsvoorwaarden voor u te laten gelden, als voor haarzelf, de CAR-UWO. Je zou kunnen stellen dat u daardoor indirect partij bent. Met de aansluitingsovereenkomst geeft u daaraan nog meer betekenis;
  • U past de CAR-UWO al jaren toe. De partijen die onderhandelden over de CAR-UWO, laten die regeling voor wat het is en stappen over op de CAO Gemeenten. Het is een logische stap dat u daarin meegaat. Voor de communicatie naar uw medewerkers is het goed als uw organisatie als aangeslotene wordt genoemd in de CAO Gemeenten. Dat gebeurt alleen als u de aansluitingsovereenkomst tekent. Bovendien verplicht u zich daarmee om de CAO Gemeenten te volgen. Medewerkers zullen dit beschouwen als een extra waarborg.

U zult binnen uw organisatie zelf de afweging moeten maken of u de aansluitingsovereenkomst tekent of niet. De overeenkomst biedt u geen absolute zekerheid, maar legt wel extra gewicht in de schaal als het gaat om de vraag welke arbeidsvoorwaardenregeling op uw organisatie van toepassing is.